Adalet ve Kalkınma Partisi en son yaptığı “Maslak-Ayazağa-Huzur Mahallesi” düzenlemesi ile “yeni bir seçim stratejisi” değil, “1812 Massachusetts’ini” keşfetmiştir!
Massachusetts 1812 – Sarıyer 2012
Yeni Büyükşehir Yasa Tasarısı'nda yapılan değişikliklerle beraber İstanbul'un Şişli İlçesi'ne bağlı olan Maslak, Ayazağa ve Huzur mahalleleri de Sarıyer'e bağlandı. İlk açıklama Cumhuriyet Halk Partisi’nden geldi ve bunun yaklaşan yerel seçimleri içeren bir siyasi manevra olduğu söylendi.
Herhangi bir siyasi partiyi zafere götürecek oy yüzdesine ulaşmak için seçim çevrelerinin sınırları ile oynanarak o partinin yararına olacak şekilde yeniden düzenlenmesine siyaset biliminde “Gerrymandering” deniyor.
Neden Gerry Mandering?
1812 yılında ABD’nin Massachusetts Valisi Elbridge Gerry`nin, yaklaşan seçimlerde partisine avantaj sağlamak üzere, eyaletin seçim bölgelerini kendi partisini galip çıkaracak şekilde baştan şekillendiriyor. Seçim bölgelerinin sınırları yeniden çizildiğinde seçim bölgelerinden birinin şeklinin "semender"i (İngilizcesi "salamander") andırır bir şekil oluşturması ilgi çekiyor. Bahsi geçen şekil ile Vali'nin adı Gerry ile birleştiren siyaset bilimciler (Gerry+mander) yeni bir terim ile tanışıyorlar: “Gerrymandering”. Kısaca seçim çevrelerinin, bir siyasî partinin yararına olacak şekilde düzenlenmesi. Gerrymandering’in temel özelliği seçim bölgelerinin şekillendirilmesinin iktidar partisi lehine yapılmasıdır. Temel iki stratejiye dayanıyor: “Paketleme” (packing) yöntemi ile yandaş seçmenler bir bölgeye toplayarak diğer bölgelerin etkisini en aza indiriliyor ya da “ayırma” (cracking) yöntemi ile seçmenler farklı bölgelere dağıtılıyor.
Şema üzerinde anlatacak olursak:
Sarı, mavi ve pembe ile bölünen kutuların birer seçim bölgesi oluşturduğunu düşünecek olursak birinci şema da üç alanı da en çok oy alan A kazanıyor. İkinci şemada ise iki alanı A, bir alanı B kazanıyor. Son şemada ise A sadece bir alan kazanırken, B iki alan kazanıyor. Görüldüğü gibi oy oranlarında hiçbir değişiklik olmasa bile tamamen alanların bölünme şekli ile farklı bir kazanan yaratmak mümkün olabiliyor. O halde Adalet ve Kalkınma Partisi en son yaptığı “Maslak-Ayazağa-Huzur Mahallesi” düzenlemesi ile aslında “yeni bir seçim stratejisi” değil, “1812 Massachusetts’ini” keşfetmiştir diyebilir miyiz?
Demokrat Parti Mirası
Gerrymandering sistemi ülkemizde de daha önce kullanıldı. Ne zaman? 1954 yılında Demokrat Parti genel seçimleri kazanmış olmasına rağmen kaybettiği iki ilde idari değişikliğe gitmiştir: Osman BÖLÜKBAŞI'NIN kurduğu Cumhuriyetçi Millet Partisi Kırşehir’de yüksek oy alınca tepki olarak bu ili il statüsünden ilçe statüsüne geçirmiş ve kendi ilçesi olan Nevşehir’i il yaparak oraya bağlamıştır. CHP’nin kazandığı Malatya ilini de 2’ye ayırarak Malatya ve Adıyaman olacak şekilde 2 il yapmıştır. Amaç basit: Bir sonraki seçimlerde kendisi için uygun olacak bir avantaj yakalamaya çalışmıştır.
2009 yerel seçimler öncesinde de nüfusu 2 binin altına inen 862 belde, 283 belediyenin kaldırıldığını, 43 yeni ilçe kurulduğunu da unutmamak gerekiyor.
Adana'da 2, Ankara'da 1, Antalya'da 5, Diyarbakır'da 4, Erzurum'da 2, Eskişehir'de 2, İstanbul'da 8, İzmir'de 2, Kocaeli'nde 6, Mersin'de 4, Sakarya'da 4 ve Samsun'da 3 yeni ilçe kuruldu.
Peki bütün bu manveralar ne için yapılıyor? Muhalefet partisine göre iktidar partisi yerel seçimlerde şansını artırmaya çalışıyor.
Yeni Büyükşehir kanun tasarısın bize yine bu terimi hatırlatacak uygulmalar içermektedir. Hatay’da tamamen Alevilerin yaşadığı bölgede 2 yeni ilçe yaratılmıştır; Defne ve Arsus ilçeleri. Bu tasarıya ilk tepki Cumhuriyet Halk Partisi Genel Başkanı Kemal KILIÇDAROĞLU ve Genel Başkan Yardımcısı Nihat MATKAP’tan gelmiş bu uygulama ile Alevilerin diğer ilçelere ve genele olan etkisi azaltılmak istendiği söylenmiştir.
Maslak, Ayazağa ve Huzur Mahallerinin Sarıyer ilçesine bağlanma senaryosu
29 Mart 2009 yerel seçimlerinde Sarıyer’de Cumhuriyet Halk Partisinin 37,5%’lik oy oranı ve 54,909 oyla birinci parti olarak seçimi kazanırken Adalet ve Kalkınma Partisi 31,8% ile 46,546 oyda kalmıştı. En son yapılan 2011 genel seçimlerine göre Ayazağa, Maslak ve Huzur Mahallesi'nde ise toplamda AKP 15,061, CHP 6,434 oy almıştır. (Fark 8,627) Yine bu seçimlerde Sarıyer’deki oy dağılımına bakacak olursak CHP 74,606, AKP 71,301 oy almıştır. Bu haliyle bakıldığında yeni düzenleme AKP’ye avantaj sağlamak amacı ile mi yapıldı sorusu akıllara gelebilir. Bu noktaya zaten birçok gazetede değinildi. Fakat, dikkat edilmesi gereken diğer bir nokta da köylerin oy durumu. Yeni Büyükşehir Kanun kanun tasarısı ile CHP’nin Sarıyer’de yakaladığı avantaj: Yeni Büyükşehir Kanun tasarısı ile köylerin mahalle olarak tanınıp ilçe belediyelere oy verebilmesinin önü açıldı. 2011 Genel seçimlerinde Sarıyer’deki 8 köy dikkate alındığında ise AKP’nin toplam oyu 4,687 iken CHP’nin oyu 9,712’dir (Fark 3,602). Yani aslında yeni kanun tasarısı ile CHP Sarıyer’de büyük bir avantaj yakalıyor. O halde bu yeni mahalle düzenlemesini yeni kanun tasarısının CHP’ye doğurduğu avantajı kaldırmak için yapılmış bir manevra olarak da kabul edebilir miyiz?
Sonuç
Resime bu hali ile istatistiksel olarak bakıldığında başarılı bir “gerrymandering” uygulaması yapıldığını söylemek mümkün. Fakat, unutulmaması gereken önemli bir nokta genel seçim ile mahalli seçim dinamiklerinin çok farklı olduğu ve değişen seçim kampanyaları stratejilerine göre seçmenlerin büyük bir kısmının aslında bir parti tekelinde olmadığı gerçeği... 2009 mahalli seçimleri öncesinde AKP oy oranının yüksek olduğu Bahçeköy’ün dağ köyü statüsünden çıkartılarak Sarıyer ilçesine oy vermesi sağlanmış, CHP oy oranlarının yüksek olduğu Zekeriyaköy, Demirciköy gibi gibi köyleri de dağ köyü statüsüne indirerek Sarıyer ilçesine değil sadece Büyükşehir Belediyesi’ne oy vermesi sağlanmış olmasına rağmen CHP Belediye Başkan adayı Şükrü Genç doğru stratejilerle bu ilçede seçimleri kazanmayı başarabilmişti. Önümüzdeki mahalli seçimlere yaklaşık bir yıl var ve başarı şüphesiz zamanın ve toplumun ruhunu yakalayarak daha çok çalışan partinin olacaktır.
Massachusetts 1812 – Sarıyer 2012
Yeni Büyükşehir Yasa Tasarısı'nda yapılan değişikliklerle beraber İstanbul'un Şişli İlçesi'ne bağlı olan Maslak, Ayazağa ve Huzur mahalleleri de Sarıyer'e bağlandı. İlk açıklama Cumhuriyet Halk Partisi’nden geldi ve bunun yaklaşan yerel seçimleri içeren bir siyasi manevra olduğu söylendi.
Herhangi bir siyasi partiyi zafere götürecek oy yüzdesine ulaşmak için seçim çevrelerinin sınırları ile oynanarak o partinin yararına olacak şekilde yeniden düzenlenmesine siyaset biliminde “Gerrymandering” deniyor.
Neden Gerry Mandering?
1812 yılında ABD’nin Massachusetts Valisi Elbridge Gerry`nin, yaklaşan seçimlerde partisine avantaj sağlamak üzere, eyaletin seçim bölgelerini kendi partisini galip çıkaracak şekilde baştan şekillendiriyor. Seçim bölgelerinin sınırları yeniden çizildiğinde seçim bölgelerinden birinin şeklinin "semender"i (İngilizcesi "salamander") andırır bir şekil oluşturması ilgi çekiyor. Bahsi geçen şekil ile Vali'nin adı Gerry ile birleştiren siyaset bilimciler (Gerry+mander) yeni bir terim ile tanışıyorlar: “Gerrymandering”. Kısaca seçim çevrelerinin, bir siyasî partinin yararına olacak şekilde düzenlenmesi. Gerrymandering’in temel özelliği seçim bölgelerinin şekillendirilmesinin iktidar partisi lehine yapılmasıdır. Temel iki stratejiye dayanıyor: “Paketleme” (packing) yöntemi ile yandaş seçmenler bir bölgeye toplayarak diğer bölgelerin etkisini en aza indiriliyor ya da “ayırma” (cracking) yöntemi ile seçmenler farklı bölgelere dağıtılıyor.
Şema üzerinde anlatacak olursak:
Sarı, mavi ve pembe ile bölünen kutuların birer seçim bölgesi oluşturduğunu düşünecek olursak birinci şema da üç alanı da en çok oy alan A kazanıyor. İkinci şemada ise iki alanı A, bir alanı B kazanıyor. Son şemada ise A sadece bir alan kazanırken, B iki alan kazanıyor. Görüldüğü gibi oy oranlarında hiçbir değişiklik olmasa bile tamamen alanların bölünme şekli ile farklı bir kazanan yaratmak mümkün olabiliyor. O halde Adalet ve Kalkınma Partisi en son yaptığı “Maslak-Ayazağa-Huzur Mahallesi” düzenlemesi ile aslında “yeni bir seçim stratejisi” değil, “1812 Massachusetts’ini” keşfetmiştir diyebilir miyiz?
Demokrat Parti Mirası
Gerrymandering sistemi ülkemizde de daha önce kullanıldı. Ne zaman? 1954 yılında Demokrat Parti genel seçimleri kazanmış olmasına rağmen kaybettiği iki ilde idari değişikliğe gitmiştir: Osman BÖLÜKBAŞI'NIN kurduğu Cumhuriyetçi Millet Partisi Kırşehir’de yüksek oy alınca tepki olarak bu ili il statüsünden ilçe statüsüne geçirmiş ve kendi ilçesi olan Nevşehir’i il yaparak oraya bağlamıştır. CHP’nin kazandığı Malatya ilini de 2’ye ayırarak Malatya ve Adıyaman olacak şekilde 2 il yapmıştır. Amaç basit: Bir sonraki seçimlerde kendisi için uygun olacak bir avantaj yakalamaya çalışmıştır.
2009 yerel seçimler öncesinde de nüfusu 2 binin altına inen 862 belde, 283 belediyenin kaldırıldığını, 43 yeni ilçe kurulduğunu da unutmamak gerekiyor.
Adana'da 2, Ankara'da 1, Antalya'da 5, Diyarbakır'da 4, Erzurum'da 2, Eskişehir'de 2, İstanbul'da 8, İzmir'de 2, Kocaeli'nde 6, Mersin'de 4, Sakarya'da 4 ve Samsun'da 3 yeni ilçe kuruldu.
Peki bütün bu manveralar ne için yapılıyor? Muhalefet partisine göre iktidar partisi yerel seçimlerde şansını artırmaya çalışıyor.
Yeni Büyükşehir kanun tasarısın bize yine bu terimi hatırlatacak uygulmalar içermektedir. Hatay’da tamamen Alevilerin yaşadığı bölgede 2 yeni ilçe yaratılmıştır; Defne ve Arsus ilçeleri. Bu tasarıya ilk tepki Cumhuriyet Halk Partisi Genel Başkanı Kemal KILIÇDAROĞLU ve Genel Başkan Yardımcısı Nihat MATKAP’tan gelmiş bu uygulama ile Alevilerin diğer ilçelere ve genele olan etkisi azaltılmak istendiği söylenmiştir.
Maslak, Ayazağa ve Huzur Mahallerinin Sarıyer ilçesine bağlanma senaryosu
29 Mart 2009 yerel seçimlerinde Sarıyer’de Cumhuriyet Halk Partisinin 37,5%’lik oy oranı ve 54,909 oyla birinci parti olarak seçimi kazanırken Adalet ve Kalkınma Partisi 31,8% ile 46,546 oyda kalmıştı. En son yapılan 2011 genel seçimlerine göre Ayazağa, Maslak ve Huzur Mahallesi'nde ise toplamda AKP 15,061, CHP 6,434 oy almıştır. (Fark 8,627) Yine bu seçimlerde Sarıyer’deki oy dağılımına bakacak olursak CHP 74,606, AKP 71,301 oy almıştır. Bu haliyle bakıldığında yeni düzenleme AKP’ye avantaj sağlamak amacı ile mi yapıldı sorusu akıllara gelebilir. Bu noktaya zaten birçok gazetede değinildi. Fakat, dikkat edilmesi gereken diğer bir nokta da köylerin oy durumu. Yeni Büyükşehir Kanun kanun tasarısı ile CHP’nin Sarıyer’de yakaladığı avantaj: Yeni Büyükşehir Kanun tasarısı ile köylerin mahalle olarak tanınıp ilçe belediyelere oy verebilmesinin önü açıldı. 2011 Genel seçimlerinde Sarıyer’deki 8 köy dikkate alındığında ise AKP’nin toplam oyu 4,687 iken CHP’nin oyu 9,712’dir (Fark 3,602). Yani aslında yeni kanun tasarısı ile CHP Sarıyer’de büyük bir avantaj yakalıyor. O halde bu yeni mahalle düzenlemesini yeni kanun tasarısının CHP’ye doğurduğu avantajı kaldırmak için yapılmış bir manevra olarak da kabul edebilir miyiz?
Sonuç
Resime bu hali ile istatistiksel olarak bakıldığında başarılı bir “gerrymandering” uygulaması yapıldığını söylemek mümkün. Fakat, unutulmaması gereken önemli bir nokta genel seçim ile mahalli seçim dinamiklerinin çok farklı olduğu ve değişen seçim kampanyaları stratejilerine göre seçmenlerin büyük bir kısmının aslında bir parti tekelinde olmadığı gerçeği... 2009 mahalli seçimleri öncesinde AKP oy oranının yüksek olduğu Bahçeköy’ün dağ köyü statüsünden çıkartılarak Sarıyer ilçesine oy vermesi sağlanmış, CHP oy oranlarının yüksek olduğu Zekeriyaköy, Demirciköy gibi gibi köyleri de dağ köyü statüsüne indirerek Sarıyer ilçesine değil sadece Büyükşehir Belediyesi’ne oy vermesi sağlanmış olmasına rağmen CHP Belediye Başkan adayı Şükrü Genç doğru stratejilerle bu ilçede seçimleri kazanmayı başarabilmişti. Önümüzdeki mahalli seçimlere yaklaşık bir yıl var ve başarı şüphesiz zamanın ve toplumun ruhunu yakalayarak daha çok çalışan partinin olacaktır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder